Avukat Can Atalay, Gezi davasında diğer sanıklarla birlikte yargılanıp 18 yıl hapis cezasına çarptırılmış ve hükümle birlikte tutuklanmıştı. İlk derece mahkemesinin mahkûmiyet kararı Yargıtay önünde temyiz incelemesinde iken Türkiye İşçi Partisi tutuklu bulunan Can Atalay’ı Hatay’dan milletvekili adayı gösterdi ve 14. Mayıs 2023 tarihinde yapılan seçimlerde Atalay milletvekili seçildi. Bunun üzerine Atalay, Anayasanın 83. maddesi gereği yasama dokunulmazlığı kazandığını bu nedenle hakkındaki yargılamanın milletvekilliğinin sonuna kadar ertelenmesi gerektiğini belirterek Yargıtay’dan tahliye talebinde bulundu. Anayasa Mahkemesinin daha önce benzer durumlarda vermiş olduğu emsal kararlarına rağmen Yargıtay 3. Ceza Dairesi Atalay’ın yargılamanın durdurulması ve tahliye taleplerini reddetti. Bunun üzerine Atalay anayasal haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulundu.Daha sonra Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tebliğnamesinde Atalay hakkındaki mahkûmiyet hükmünün onanması yönünde görüş sundu. Anayasa Mahkemesi Atalay’ın başvurusunu 12 Ekim 2023 tarihli toplantısında gündeme aldığını duyurmasına rağmen Yargıtay 3. Ceza Dairesi 28 Eylül 2023 tarihinde Gezi davasına ilişkin kararını açıkladı ve Can Atalay Hakkındaki mahkûmiyet kararını onadı. Böylece Atalay’ın Cezası kesinleşmiş oldu. Anayasa Mahkemesi 12 Ekim tarihli toplantıda bir üyenin dosyaya hazırlanamadığını belirtmesi üzerine başvurunun incelenmesini ileri bir tarihe ertelediğini duyurdu. Mahkeme nihayet 25 Ekim tarihinde Atalay’ın başvurusunu gündeme alarak kararını verdi.&nbsp;[1] Gerekçeli kararını da 27 Ekim tarihli Resmî Gazete’de yayımladı. &nbsp;Anayasa Mahkemesi daha önce vermiş olduğu Enis Berberoğlu,[2] Ömer Faruk Gergerlioğlu[3] ve Leyla Güven[4] kararlarına atıf yaparak Atalay’ın milletvekili seçildikten sonra tahliye edilmemesi nedeniyle seçme ve seçilme hakkı ile özgürlük ve güvenlik haklarının ihlal edildiğine karar verdi. Mahkeme bu sonuca ulaşırken Anayasanın 83. maddesinde yasama dokunulmazlığının istisnasını düzenleyen hükmün Anayasanın 14. maddesine atıf yaptığını, bu madde kapsamındaki suçlardan daha önce yargılamasına başlananların dokunulmazlıktan yararlanamayacağını öngördüğünü ancak Anayasanın 14. maddesinde herhangi bir suç tipinin belirtilmediğini ve yalnızca hakkın kötüye kullanılması yasağının düzenlendiğini vurgulamıştır. Bu nedenle Anayasanın 14. Maddesinin yasama organına hangi suçların yasama dokunulmazlığından yararlanamayacağını düzenleme ödevi yüklediğini hatırlatan Mahkeme, böyle açık bir düzenlemenin bulunmadığı durumda yargı organlarının yorum yoluyla hangi suçların dokunulmazlık kapsamı dışında kalacağını belirleyemeyeceğini, böyle bir belirlemenin öngörülemez ve keyfi olacağını belirtmiştir. Bu nedenle anayasal haklara yapılan müdahalenin yasal öngörülebilirlik koşullarını taşımadığına karar vermiştir. Mahkeme ihlal tespiti yapmakla kalmamış, ihlalin nasıl giderileceğini de kararında vazıh bir şekilde açıklamıştır. &nbsp; Buna göre;&nbsp;“Anayasa Mahkemesince başvurucu hakkında tespit edilen hak ihlallerinin sonlandırılmasına ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına yönelik olarak;&nbsp;i. Yeniden yargılama işlemlerine başlanması,&nbsp;ii. Mahkûmiyet hükmünün infazının durdurulması ve ceza infaz kurumundan tahliyesinin sağlanması, iii. Başvurucunun hükümlü statüsünün sona erdirilmesi, iv. Yeniden yapılacak yargılamada durma kararı verilmesi&nbsp;işlemlerinin yerine getirilmesi zorunludur”.[5]Görüldüğü gibi AYM, yerel mahkemenin hangi kararları alması gerektiğini açıkça kararında yazmış ve kararın gereğinin yerine getirilmesi için bir örneğini ilk derece Mahkemesi olan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesine göndermiştir. Anayasa Mahkemesinin kısa karar sonucunu alan yerel mahkemenin derhal Atalay’ı tahliye etmesi gerekirken, yerel mahkeme önce gerekçeli kararı beklemiş, gerekçeli karar yayınlandıktan sonra beş gün boyunca herhangi bir karar vermemiş ve 31 Ekim tarihinde anlaşılmaz bir şekilde Anayasa Mahkemesinin ihlal kararının Yargıtay 3. Dairesinin tahliye talebinin reddi kararıyla ilgili olduğunu belirterek dosyayı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına göndermiştir.Bu davanın açılmasından itibaren devam eden hukuksuzluklar silsilesi nihayet Anayasa Mahkemesi kararının keyfi bir şekilde uygulanmaması ile zirve yapmıştır. Kesinleşmiş bir ceza ile ilgili yeniden yargılama yapma yetkisinin yerel mahkemede olduğu açıktır. Buna rağmen Anayasanın 153. maddesi gereği yasama, yürütme ve yargı&nbsp;organları için bağlayıcı olan AYM kararını uygulamamak için yapılan manevraların bir hukuki yoruma dayandığını söylemek mümkün değildir. Olağan bir hukuk devletinde bu tür keyfiliklerin mutlaka bir hukuki sonucunun olması gerekir.

Özgürlük Gündemi

Anayasanın 153. maddesi gereği yasama, yürütme ve yargı organları için bağlayıcı olan AYM kararını uygulamamak için yapılan manevraların bir hukuki yoruma dayandığını söylemek mümkün değildir. Olağan bir hukuk devletinde bu tür keyfiliklerin mutlaka bir hukuki sonucunun olması gerekir.

Can Atalay AYM Kararına Rağmen Tahliye Edilmedi

<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Ama ya hukuksuzca karartılan hayatlar.&nbsp; Onun bedeli var mı!&nbsp; Varsa kim ödeyecek o bedeli…&nbsp; O yüzden dünü, yani 28 Eylül’ü hiç ama hiç unutmayın. Yargının katledildiği gün olarak ilerde hatırlarız. –&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://fatihaltayli.com.tr/kose-yazisi/2023/09/29/hukukun-olum-gunu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fatih Altaylı</a></blockquote>28 Eylül'de Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Gezi Parkı davasında Osman Kavala'ya verilen ağırlaştırılmış müebbet hapis ile TİP Hatay Milletvekili Can Atalay, yönetmen Çiğdem Mater, şehir plancısı Tayfun Kahraman ve Mine Özerden'e verilen 18'er yıllık hapis cezalarını onadı.Daire, iş insanı Osman Kavala’nın “Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüs” suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkûm edilmesine karar verdi. Can Atalay, Tayfun Kahraman, Mine Özerden ve Çiğdem Mater Utku’ya “Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüse yardım” suçundan verilen 18’er yıl hapis cezası onandı.Yiğit Ali Ekmekci, Mücella Yapıcı ve Ali Hakan Altınay’ın cezası ise bozuldu. Yapıcı ve Altınay kaldıkları cezaevinden tahliye edildi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Can Atalay vurgusu&nbsp;</h2>Yargıtay, Atalay’ın durumuna kararında&nbsp;ayrı bir yer ayırdı. Anayasa Mahkemesi (AYM), daha önce milletvekili seçildikten sonra haklarındaki yargılama sürdürülen Ömer Faruk Gergerlioğlu ile Leyla Güven’in başvuruları üzerine bu konuda içtihat kararları almıştı.Mahkeme, anayasanın 83. maddesine göre, milletvekillerinin dokunulmazlığının sadece anayasanın 14. maddesine göre sınırlandırılabileceğini anımsatmıştı. Maddede, “Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik ve lâik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz” ifadeleri yer alıyor.Ancak hangi suçların bu kapsama gireceği&nbsp;konusunda 14. maddede özel bir düzenleme bulunmuyor. AYM, bu durumun hukuki belirsizliğe yol açtığı belirterek, hak ihlali kararı vermiş, TBMM’den 14. maddenin belirli hâle getirilmesini istemişti. Yargıtay ise Atalay’ın cezasını onarken, bu içtihat kararına uymadı. Atalay’ın hükümeti yıkmaya teşebbüs suçunu işlediğinin belirtildiği kararda, bu suçun madde kapsamına gireceği konusunda şüphe bulunmadığı vurgulandı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dava süreci</h2>Gezi Parkı eylemleriyle ilgili ilk iddianame, 2014’ün Mart ayında kabul edildi ve 26 kişi hakkında “örgüt kurmak ve yönetmek” suçlamasıyla dava açıldı. Yaklaşık bir yıl sonra İstanbul 33. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından tüm sanıkların beraatine karar verildi.Osman Kavala, “17-25 Aralık” soruşturmaları ve 15 Temmuz darbe girişimine ilişkin soruşturma kapsamında “Gezi olaylarını finanse etme” suçlamasıyla 18 Ekim’de gözaltına alındı, 1 Kasım’da tutuklandı. Kavala’nın tutuklanmasından 16 ay sonra açıklanan iddianamede Gezi Parkı eylemleri ile 15 Temmuz darbe girişimi ilişkilendirildi. 16 kişinin yargılanmasına başlandı.10 Aralık 2019’daki kararıyla Kavala’nın tutukluluk hâliyle ilgili olarak birden fazla hak ihlali tespit ettiğini açıklayan AİHM, Kavala’nın serbest bırakılması gerektiğine hükmetti.Bundan iki ay sonra, sanıklar hakkında "söz konusu suçlarla ilgili hukuka uygun somut ve kesin delil bulunmaması" gerekçesiyle beraatine karar verildi. Ancak davadaki tek tutuklu sanık olan Kavala’nın tahliyesi gerçekleşmedi, cezaevinden çıkmadan gözaltına alındı ve emniyete götürüldü.İstinaf Mahkemesi, Ocak 2021’de beraat kararlarını bozdu. Şubat 2021’de Kavala’nın “casusluk” suçlamasıyla yargılandığı dava dosyası Gezi davası ile birleştirildi.&nbsp;Yargılanan 16 kişi hakkında “hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs”, “mala zarar verme”, “tehlikeli maddelerin izinsiz olarak bulundurulması veya el değiştirmesi”, “ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme” gibi suçlamalarından ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi.21 Şubat 2022’de savcı, mütalaasında Kavala ve Yapıcı’ya “cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ni ortadan kaldırmaya veya görevlerini yapmasını kısmen veya tamamen engellemeye teşebbüs” suçlamasını yöneltti. diğer isimlerin ise aynı suça “yardım ettikleri” gerekçesiyle cezalandırılmasını talep etti.25 Nisan 2022’deki karar duruşmasında ise mahkeme heyeti, Osman Kavala’nın “cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ni ortadan kaldırmaya teşebbüs” suçlamasıyla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılmasına, takdiri indirime yer olmadığına, “casusluk” suçlamasından beraatine ve tahliyesine karar verdi. Mahkeme, diğer sanıkların ise “yardım” suçlamasıyla 18’er yıl hapis cezası almalarına ve tutuklanmalarına hükmetti.AİHM Büyük Dairesi, Osman Kavala’nın davasında, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin 2 Şubat 2022’de başlattığı ihlal prosedürü kapsamındaki kararını 11 Temmuz 2022’de yaptığı açık duruşmada açıkladı. AİHM, Osman Kavala davasında Türkiye’nin “AİHM kararlarına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği” gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 46/1’inci maddesini <a data-id="https://medyascope.tv/2022/07/11/aihm-buyuk-dairesi-osman-kavala-davasinda-hak-ihlali-karari-verdi-turkiye-yukumluluklerini-yerine-getirmedi/" data-type="link" fr-original-style="" href="https://medyascope.tv/2022/07/11/aihm-buyuk-dairesi-osman-kavala-davasinda-hak-ihlali-karari-verdi-turkiye-yukumluluklerini-yerine-getirmedi/" rel="noreferrer noopener" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ihlal ettiği hükmüne vardı.</a><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şimdi ne olacak?&nbsp;</h2><a fr-original-style="" href="https://medyascope.tv/2023/09/29/gezi-parki-davasi-yargitay-tarafindan-cezasi-onanan-bes-kisi-icin-surec-nasil-isleyecek/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Medyascope'a</a> konuşan Avukat Akçay Taşçı, cezası onananlar için AYM'ye başvuracaklarını söyledi. Eğer sonuç alınamazsa dosyayı AİHM'e taşıyacaklarını ekledi.&nbsp;Öte yandan 14 Mayıs'ta TİP’in Hatay Milletvekili seçilen Can Atalay’ın avukatları, milletvekili olduğu için Anayasa’nın 83. maddesi kapsamınca serbest bırakılması için Yargıtay’a başvurmuştu ama tahliye talebi reddedilmişti. AYM, Can Atalay'ın dosyasını 5 Ekim’de görüşecek.Yargıtay'ın Can Atalay hakkındaki kararını, Anayasa Mahkemesi’nin 27 Eylül’de Atalay’ın yaptığı başvuruyu 5 Ekim’de görüşeceğini açıklamasından bir gün sonra vermesi de dikkat çekti. <a fr-original-style="" href="https://t24.com.tr/haber/yargitay-in-can-atalay-acelesi-aym-27-eylul-e-tarih-verdi-yargitay-berberoglu-ornegine-ragmen-atalay-in-cezasini-bir-gun-sonra-onadi,1132338" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">T24'ten Gökçer Tahincioğlu</a>, "TBMM’nin AYM kararını beklemeden Atalay’ın vekilliğini düşürmesi ihtimali bulunuyor"&nbsp;değerlendirmesinde bulundu.

Aposto Gündem

Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Gezi davasında aralarında Osman Kavala ile Can Atalay’ın da bulunduğu beş sanığın cezasını onadı.

Gezi davasında cezalar onandı: "Hukukun ölüm günü"

• Eski HDP Hakkari Milletvekili Leyla Güven, Zeytin Dalı Harekâtı'yla ilgili açıklamalarına ve Demokratik Toplum Kongresi (DTK) faaliyetlerine ilişkin yargılandığı davada 22 yıl 3 ay hapis cezasına <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTBhOTUwNDQyNmZhMDAwNzE4ZTcyNSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuY3VtaHVyaXlldC5jb20udHIlMjUyRmhhYmVyJTI1MkZzb24tZGFraWthLWhkcGxpLWxleWxhLWd1dmVuZS0yMi15aWwtMy1heS1oYXBpcy0xODAwMzAx"">çarptırıldı.</a> Güven, gece saatlerinde gözaltına alındı.<ul><li>HDP'den açıklama: HDP Merkez Yürütme Kurulu, "hapis cezası, uygulanan düşman hukukunun sonucudur" açıklamasını paylaştı.</li></ul>

<ul><li>HDP, haklarındaki kesinleşmiş yargı kararı sebebiyle milletvekillikleri düşürülen Leyla Güven ve Musa Farisoğulları'nın milletvekili sıfatlarının iadesi talebiyle Anayasa Mahkemesi'ne <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://tr.sputniknews.com/turkiye/202006101042226031-hdpli-oluc-guven-ve-farisogullari-icin-anayasa-mahkemesine-basvurduk/">başvurdu.</a></li></ul>

• CHP İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu, HDP Hakkâri Milletvekili Leyla Güven ve HDP Diyarbakır Milletvekili Musa Farisoğulları’nın mahkemelerce verilen kesinleşmiş cezaları sebebiyle milletvekillikleri <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.aa.com.tr/tr/politika/chpli-berberoglu-hdpli-guven-ve-farisogullarinin-milletvekilligi-dusuruldu/1865146">düşürüldü.</a> Kararın açıklanmasının ardından CHP ve HDP grupları mecliste protestoda <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.cumhuriyet.com.tr/video/vekilliklerinin-dustugunu-isim-isim-aciklarken-salondan-bu-sloganlar-yukseldi-1743143">bulundu.</a><ul><li>Öte yandan: Berberoğlu yargılandığı MİT tırları davasından kalan 18 aylık hapis cezasını çekmek üzere teslim olacağını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://t24.com.tr/haber/milletvekilligi-dusurulen-berberoglu-ndan-ilk-aciklama-onumuzdeki-gunlerde-kalan-18-aylik-cezami-yatmak-uzere-teslim-olacagim,882363">söylerken</a> Güven "2016'da milletvekili dokunulmazlıklarının kaldırılmasına muhalefet etmediği gerekçesiyle CHP'nin de bu durumda sorumluluk sahibi olduğunu" <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://t24.com.tr/haber/milletvekilligi-dusurulen-leyla-guven-chp-li-bir-milletvekilli-de-var-ama-bu-kararda-chp-nin-de-sorumlulugu-var,882370">ifade etti.</a> &nbsp;</li><li>Gözaltı: Musa Farisoğulları akşam 22.10'da "...Diyarbakır'dan Ankara'ya giderken, az önce gözaltına alındım." tweet'iyle gözaltına alındığını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://twitter.com/m_farisogullari/status/1268621226567745537">duyurdu.</a> HDP Genel Merkezi'nin resmî Twitter hesabından "Nerede olursak olalım bu darbeci zihniyete karşı direnmeye devam edeceğiz." açıklaması <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://twitter.com/HDPgenelmerkezi/status/1268622208160747520">paylaşıldı.</a> 22.59'da ise Leyla Güven, gözaltına alındığına dair bir tweet <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://twitter.com/LeylaGuvenkcd/status/1268633597545766916">paylaştı.</a></li></ul>

• CHP'li Enis Berberoğlu, HDP'li Leyla Güven ve HDP'li Musa Farisoğulları'nın haklarında kesinleşmiş yargı kararları sebebiyle milletvekilliklerinin düşürülmesinin ardından HDP, Eş Genel Başkanlar Pervin Buldan ve Mithat Sancar'ın öncülüğünde "Adalet ve Özgürlük" vurgusuyla yürüyüş düzenleyecek. 15 Haziran'da başlayacak yürüyüşün iki koldan Ankara'ya doğru olması <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-52949251">planlanıyor.</a><ul><li>Öte yandan: Enis Berberoğlu'nun tutuklanması sebebiyle Haziran 2017'de Adalet Yürüyüşü'nü gerçekleştiren CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu "bugünkü koşullarda yürüyüş düzenlemeyi yanlış bulduğunu" <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://t24.com.tr/yazarlar/fikret-bila/kilicdaroglu-bugunku-kosullarda-adalet-yuruyusu-nu-yanlis-buluyorum-erdogan-in-oyununu-bozmaliyiz,26934">açıkladı.</a></li></ul>

Leyla Güven ile ilgili hikayeler